Je kent het wel: je zit rustig op de bank met een kop thee, en ineens… BAM! Alsof er een oven wordt aangezet vanbinnen. Je voelt het van je borst naar je gezicht trekken, je hoofd wordt rood, het zweet breekt je uit, en je denkt alleen maar: wat gebeurt hier?!

Ja hoor, welkom in de wondere wereld van opvliegers. En alsof dat nog niet genoeg is, komt ’s nachts het broertje van de opvlieger langs: nachtzweten. Je wordt badend in het zweet wakker, alsof je net een marathon hebt gelopen. Pyjama nat, beddengoed nat, humeur: 0 sterren.

Herkenbaar? Dan weet je waarschijnlijk net als ik dat de overgang niet alleen draait om het stoppen van je menstruatie, maar ook om een heleboel andere verrassingen. In deze blog neem ik je mee in mijn persoonlijke strijd met opvliegers en nachtzweten. En natuurlijk deel ik tips en adviezen die mij (enigszins) hebben geholpen om niet volledig te smelten.

Wat zijn opvliegers eigenlijk?

Opvliegers zijn korte, plotselinge periodes van intense warmte, vaak gevolgd door roodheid in het gezicht, zweten en soms zelfs koude rillingen. Ze duren meestal een paar minuten (al lijkt het soms een eeuwigheid) en kunnen op elk moment van de dag toeslaan.

Ze worden veroorzaakt door schommelingen in je oestrogeengehalte, wat invloed heeft op de manier waarop je lichaam je temperatuur reguleert. Je hersenen denken dat je oververhit raakt en zetten je zweetklieren aan alsof je in de Sahara staat, terwijl je gewoon op je werk of in de supermarkt bent.

En nachtzweten dan?

Nachtzweten is eigenlijk hetzelfde als een opvlieger, maar dan terwijl je slaapt. Je wordt vaak wakker in een klamme plas, moet je pyjama verschonen en soms zelfs je beddengoed vervangen. Het is niet alleen vervelend, maar het haalt je ook uit je slaap – en langdurig slecht slapen doet weinig goeds voor je humeur of je energieniveau.

Mijn eerste opvlieger – een moment om nooit te vergeten

Ik weet het nog goed. Ik stond in de rij bij de kassa en ineens voelde ik me licht in mijn hoofd. Mijn gezicht werd knalrood, het zweet gutste langs mijn rug en mijn haar plakte aan mijn hoofd. De caissière vroeg of alles goed ging. Ja hoor, loog ik, gewoon een beetje warm hier. Maar ik wist wel beter: dit was iets nieuws. Iets hormonaals. Iets… overgang-achtigs.

Vanaf dat moment wist ik: dit gaat vaker gebeuren. En dat gebeurde ook. Thuis, op werk, tijdens een etentje… opvliegers kennen geen schaamte. Nachtzweten volgde niet veel later. Slapen werd een sport: lakens wisselen, handdoeken onder m’n kussen, ventilator aan, dan weer uit. Echt gezellig was het niet.

Tips tegen opvliegers en nachtzweten – wat je zelf kunt doen

Gelukkig zijn er manieren om de opvliegers en nachtelijke sauna-sessies iets te temperen. Wat bij de een werkt, werkt misschien niet bij de ander – maar het is het proberen waard. Hier komen ze:

1. Let op je voeding

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen opvliegers uitlokken of verergeren. Denk aan:

• Pittig eten
• Cafeïne (koffie, cola, energiedrankjes)
• Alcohol
• Suikers en snelle koolhydraten

Bij mij is koffie echt een trigger. Eén cappuccino en ik weet zeker dat ik over een uur een vuurtje aanmaak in mijn lijf. Probeer eens een paar weken koffie te minderen (of vervangen met cafeïnevrije alternatieven) en kijk of het verschil maakt.

2. Beweeg – maar met beleid

Regelmatig bewegen helpt je hormoonbalans te ondersteunen en je stemming te verbeteren. Wandelen, fietsen, yoga of lichte krachttraining – het hoeft niet intens te zijn. Maar sporten in de hitte van de dag? Niet handig. Kies liever voor de vroege ochtend of avond.

Wist je dat vrouwen die actief blijven minder opvliegers rapporteren? Ik merkte het zelf ook. Sinds ik elke ochtend een half uur intensief sport, voel ik me helderder en krijg ik overdag minder ‘hitte-aanvallen’.

3. Draag ademende kleding

Laagjes, laagjes, laagjes! Kies voor natuurlijke materialen zoals katoen, linnen of bamboe. Deze stoffen ademen beter en houden minder warmte vast. Synthetische stoffen zoals polyester zorgen ervoor dat je nóg meer gaat zweten.

’s Nachts slaap ik nu in een heel dun hemdje en het raam wijd open. En ja, ik heb ook nog een ventilator naast mijn bed en een tweede set beddengoed binnen handbereik.

4. Zorg voor een koele slaapkamer

Een goede nachtrust begint bij een frisse kamer. Zet een raam open, gebruik een ventilator of investeer in een airco (als dat binnen je budget past). Tip: leg een koud waterflesje naast je bed en een nat washandje voor je voorhoofd – lifesaver!

5. Houd je stressniveau laag

Stress is echt de grootste saboteur van je hormoonhuishouding. En – je raadt het al – stress kan opvliegers verergeren. Zoek manieren om je hoofd leeg te maken: mediteren, journaling, een goed boek lezen, praten met een vriendin of lekker naar muziek luisteren.

Ik ben begonnen met dagelijks tien minuten ademhalingsoefeningen. Klinkt suf, maar het werkt rustgevend – en sinds ik dat doe, heb ik ook minder last van nachtzweten.

6. Voedingssupplementen proberen

Er zijn veel supplementen op de markt die beloven opvliegers en nachtzweten te verminderen. Denk aan:

• Rode klaver
• Salie
• Zilverkaars
• Ymea of vergelijkbare combinatiesupplementen

Niet elk supplement werkt voor iedereen. Zelf had ik baat bij rode klaver in combinatie met magnesium en vitamine B6. Maar overleg altijd eerst met een arts of overgangsconsulente, zeker als je al medicatie gebruikt.

7. Praat erover

Je hoeft dit niet alleen te dragen. Praten met andere vrouwen – vriendinnen, collega’s of in een online community – helpt. Je zult versteld staan hoeveel vrouwen precies hetzelfde meemaken. Die herkenning is zó waardevol. En wie weet hebben zij nog een gouden tip die jij kunt proberen.

8. Overweeg Hormoontherapie (HST)

Als je klachten ernstig zijn en je dagelijks functioneren beïnvloeden, kan Hormoon Substitutie Therapie (HST) uitkomst bieden. Dit zijn oestrogenen (soms in combinatie met progesteron) die helpen je hormoonspiegel weer in balans te brengen.

Het is belangrijk om je goed te laten informeren over de voor- en nadelen. Bespreek dit met een arts of overgangsconsulente. Voor sommige vrouwen is het echt een verademing.

Wat je vooral niet moet doen…

• Alles negeren. Je lichaam vraagt aandacht. Geef die ook.
• Je schamen. Echt, dit overkomt miljoenen vrouwen.
• Je laten wijsmaken dat het ‘erbij hoort’ en je niet moet zeuren. Onzin. Als je klachten je leven beïnvloeden, verdien je hulp. Punt.
• Extreem diëten of fanatiek sporten zonder begeleiding. Je lichaam zit al in een rollercoaster – wees lief voor jezelf.

Het goede nieuws? Het gaat voorbij… uiteindelijk

Het vervelende van opvliegers en nachtzweten is dat je nooit precies weet hoe lang het duurt. Voor sommige vrouwen zijn ze na een paar maanden weg, voor anderen duren ze jaren. Bij mij duurden de ergste klachten zo’n twee jaar, daarna werden ze langzaam minder.

Wat me het meest heeft geholpen? Accepteren dat dit een fase is – en dat ik zélf invloed kan uitoefenen op hoe zwaar ik het heb. Geen quick fix, maar wel haalbare stappen.

Tot slot: jij bent niet alleen

Als jij nu middenin de overgang zit en zuchtend achter je bureau een opvlieger zit weg te puffen of ’s nachts drie keer je shirt moet verschonen: ik zie je. Ik bén je.

Het is niet makkelijk, maar je bent niet alleen. Gun jezelf rust, aandacht en hulp. En weet: er komt weer een tijd waarin je je meer jezelf voelt – met nieuwe kracht, wijsheid en inzicht.

De overgang is geen einde, maar een begin van een nieuw hoofdstuk. En ja, misschien is dat begin wat zweterig. Maar hé – we schrijven geschiedenis, dames.